Gepersonaliseerd leren refereert in een onderwijscontext naar het creëren van optimale leerprocessen (leeractiviteiten, werkvormen, didactiek) die aansluiten op de persoonlijke kwaliteiten (sterktes) en individuele behoeften (ambitie) van leerlingen. Leerlingen werken op eigen wijze (persoonlijk leerpad, werkvorm, didactiek, rollen, begeleiding) en in eigen tempo (tijd) aan leerdoelen (beheersingsniveaus), passend bij hun eigen niveau (beheersingsniveaus) en talenten (Interesses en ambities). Per vak, leerdoel, leerinhoud of onderdeel (inhouden en doelen) krijgt de leerling afhankelijk van de eigen prestaties (beheersingsniveaus) en voorkeuren (interesses) een aangepast programma (persoonlijk leerpad). De leerling wordt gestimuleerd (voortgang, certificaten, stimuli) om keuzes te maken (inhouden en doelen) met betrekking tot het (her)ontwerpen van zijn persoonlijke curriculum (interesse en ambitie), waarbij de leraar een ondersteunde rol (Begeleiding en rollen) vervult door middel van effectieve feedback (continue evaluatie) en door het faciliteren van rijke leersituaties (variatie in leeractiviteiten)(Fisser, 2014).
In deze definitie worden alle leerplanelementen (van den Akker, 2003) aangehaald. Deze onderdelen staan allemaal met elkaar in verband zoals ook in het curriculaire spinnenweb wordt weergegeven. Alle onderdelen staan met elkaar in verband waarbij de leerlingkenmerken centraal staan.
Tabel 1 Leerplanelementen
Leerplanelementen
|
Kernvraag
|
Visie
|
Waartoe leren zij?
|
Doelen
|
Waarheen leren zij?
|
Inhoud
|
Wat leren zij?
|
Leeractiviteiten
|
Hoe leren zij?
|
Rol leraar
|
Hoe is rol van leraar bij hun leren?
|
Materialen en bronnen
|
Waarmee leren zij?
|
Groeperingsvorm
|
Met wie leren zij?
|
Locatie
|
Waar leren zij?
|
Tijd
|
Wanneer leren zij?
|
Toetsing
|
Hoe wordt hun leren getoetst?
|
Op basis van een werkdefinitie van Educause (2014) is een vertaling gemaakt (Strijker & Trimbos 2014) voor de Nederlandse onderwijscontext.
Leerlingkenmerken
Het leerlingprofiel informeert leerlingen, docenten en ouders over de voortgang van de sterkte, behoefte en motivatie van de leerling.Sterkte en behoeftes
Wat zijn het huidige beheersingsniveaus (sterkte) en gewenste beheersingsniveaus (behoefte) van de leerling en hoe kan het gewenste beheersingsniveau bereikt worden. Beheersingsniveau is een combinatie van inhouden, doelen en niveau zoals MVT A1..C2, RK 1F..4F. zoals bijvoorbeeld weergegeven in de kernprogramma's.
Motivatie: interesse en ambitie
Hoe kunnen inhouden en doelen afgestemd worden op de interesses van de leerling zodat met succes ambities waargemaakt kunnen worden. Hierbij zijn de kerndoelen en eindtermen uitgewerkt in beheersingsniveaus het uitgangspunt. De interesses en ambities moeten hier binnen vallen. De vrijheid van onderwijs en de keuzes van de leerling worden hierdoor begrensd.
Inhouden en doelen
Welke gewenste beheersingsniveaus stelt de leerling om zijn ambities waar te maken. Hoe reflecteert leerling en op de gewenste beheersingsniveaus en ambities en hoe ondersteunt de docent de leerling.
Informeren, reflecteren en communiceren
Informeren over de voortgang wat betreft de gestelde doelen, de reflectie op de voortgang richting de leerling en het daarover communiceren van docenten en ouders. Hiermee wordt bedoeld dat gegevens uit bijvoorbeeld learninganalytics worden geïnterpreteerd voor communicatie van betrokkenen.
Voortgang en ontwikkeling
De voortgang wordt continue geëvalueerd op basis van de door de leerling gestelde doelen.Continue evaluatie
Op welke manier en hoe vaak evalueren we het beheersingsniveau van de leerling die nodig zijn voor succesvol waarmaken van ambities.
Persoonlijke voortgang en ontwikkeling
Hoe stellen we leerlingen in staat om vervolgstappen te maken wanneer een beheersingsniveau bereikt is. Hoe wordt persoonlijke voortgang gestimuleerd. Stimulans kan in de vorm van (internationaal) erkende certificaten, badges, scores worden geboden om ambitie te versterken.
Persoonlijke leerlijnen
Persoonlijke leerlijnen zijn gebaseerd op sterktes, behoeftes, interesses, ambities en beheersingsniveaus.Persoonlijk adaptief leerplan
Rekening houden met de sterkte, behoefte, motivatie, inhouden en doelen van de lerende.
Leeractiviteiten en leermiddelen
De wijze waarop geleerd wordt in termen van didactiek, aanpak gericht op de eerlingkenmerken. Welke kennis en vaardigheden zijn nodig om zijn doelen te behalen en welke didactische werkvormen lijken daarvoor ideaal.
Variatie in leeractiviteiten
Hoe bereik je de beheersingsniveaus en wat zijn daarbij de ideale leeractiviteiten wat betreft didactiek, werkvorm en wijze overdracht.
Flexibele leeromgeving
De leeromgeving is aangepast op de sterktes, behoeftes interesses, ambities en doelen van de leerling en speelt in op wijzigingen op die elementen in het leerlingprofiel.Planning en organisatie
Hoe kunnen planning en organisatie inspelen op de voortgang, begeleiding, groeperingvorm en be-hoefte van de leerling om passende leermiddelen te gebruiken en leeractiviteiten succesvol uit te voeren.
Begeleiding en rollen
Hoe kunnen docenten, leerlingen inclusief de leerling zelf en andere betrokkenen inspelen op de voortgang van de leerling en daarmee de veranderende kenmerken van de leerling.
Groeperingvormen
Hoe stellen we groepen samen binnen of buiten de klas om leeractiviteiten uit te voeren en gestelde doelen te bereiken. Hoe spelen deze groeperingen in op de verschillende persoonlijke behoeften.
Leeromgeving
Leeractiviteiten kunnen binnen en buiten de school plaatsvinden, maar ook virtueel in plaats van fysiek.
Tijd
Hoe kan de leerling buiten het rooster ook tijd besteden aan het bereiken van de beheersingsniveaus.
Referenties
Akker, van den, J., & Thijs, A. (2009). Leerplan in ontwikkeling. Enschede: SLO.Akker, J. van den (2003). Curriculum perspectives: an introduction. In J. van den Akker, W. Kuiper & U. Hameyer (eds.), Curriculum Landscapes and Trends, (pp. 1-10). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Educause (2014) A working definition of Personalized Learning. 2015-04-13 via http://nextgenlearning.org/topics/personalized-learning / Educause.
Fisser, P.H.G. (2014) De rol van ICT bij gepersonaliseerd leren. SLO Enschede.
Strijker, A. & Trimbos, B. (2014) Definities voor gepersonaliseerd leren. SLO Enschede.
