Van lijstjes met begrippen naar een datamodel voor begrippen in het onderwijs
Om het onderwijs te ondersteunen met ICT toepassingen is er een begin gemaakt met een onderwijsbegrippenkader. De bedoeling is dat dit onderwijsbegrippenkader alle begrippen en relaties bevat die voor het onderwijs relevant zijn. Als basis voor het begrippenkader worden de begrippen uit het curriculum gebruikt, zie ook http://leerplaninbeeld.slo.nl Door de grote toename van begrippen wordt het steeds moeilijker om deze huidige begrippen allemaal afzonderlijk te beheren. Door het invoeren van een begrippenkader moet het beheer eenvoudiger worden, de begrippenset eenduidiger en het gebruik daarmee eenvoudiger en op meerdere manieren toepasbaar.
Het is niet zo dat vocabulaires verdwijnen, maar de begrippen in de nieuwe vocabulaires zijn gebaseerd op één basisset van begrippen en relaties. Vocabulaires zijn daarmee deelverzamelingen of doorsnijdingen van het begrippenkader voor een specifieke toepassing in een bepaalde toepassing. Bijvoorbeeld een vocabulaire vakken voor de onderbouw havo om leermiddelen te beschrijven.
Het is niet zo dat vocabulaires verdwijnen, maar de begrippen in de nieuwe vocabulaires zijn gebaseerd op één basisset van begrippen en relaties. Vocabulaires zijn daarmee deelverzamelingen of doorsnijdingen van het begrippenkader voor een specifieke toepassing in een bepaalde toepassing. Bijvoorbeeld een vocabulaire vakken voor de onderbouw havo om leermiddelen te beschrijven.
Basis begrippenkader
De basis van het begrippenkader bestaat uit drie delen:- Onderwijs – Het gaat hierbij om de inhoudelijke inkadering van inhouden en doelen zoals wettelijk kader, maar ook om leerlingkenmerken.
- Organisatie – Het gaat hierbij om begrippen die de het onderwijs in organisatorische zin kunnen ondersteunen. Hierbij kan het gaan om schoolgegevens, leerlinggegevens en toetsresultaten.
- Techniek – Het gaat hierbij om versiebeheer, relatievormen, technische voorwaarden, schermweergave en platformspecificatie.
Basisbegrippen Onderwijs
Bij het onderwijs zijn een aantal basisbegrippen aangegeven die gebruikt worden bij het beschrijven van leerplannen. De onderwijsgerelateerde begrippen kunnen onderverdeeld worden in de volgende drie subtypen:- Inhoud - Wat moet er geleerd worden? (Thijs en van den Akker, 2010).
- Leerniveau - In welke mate moet de inhoud beheerst worden?
- Doel - Waartoe leert men? Vaak is een doel gekoppeld aan een specifieke inhoud en een specifiek leerniveau
Tabel 1 Vocabulaire datamodel begrippenkader
| Basisbegrippen onderwijs | Vergelijkbare begrippen | |
| Inhoud | Opleiding, Vakgebied, Vak, Leergebied, Programma, Educatie, Profiel, VMBO sector, Domein, Thema, Subkern, Subdomein, Subvaardigheid, Kern, Domein, Vaardigheid, Tijdvak, Leerdomein, Kerntaak, Competenties, Werkproces, Subdomein Taal, , Onderwerp, Taak, Begrip | |
| Leerniveau | Sector , Context, Referentieniveau, ERK niveau, Onderbouw, Tweede fase, Leerjaar, Groep, Klas, Studiejaar, Leeftijd, Begaafdheid, Leerlingkenmerken zoals Cognitief, Psychomotorisch en Affectief. | |
| Doel | Kerndoel, Tussendoel, Eindterm, Can do statements, Leerdoel |
Relaties tussen de begrippen
Naast het benoemen van begrippen is het voor ICT toepassingen ook noodzakelijk om de relaties tussen de begrippen eenduidig te gebruiken. In het volgende figuur worden de relaties tussen de verschillende begrippen aangegeven.
Basisbegrippen en relaties voor Inhoud
Voor het beschrijven van inhoud zijn voor de VO onderbouw een aantal
basisbegrippen gebruikt. Deze basisbegrippen zijn zo gekozen dat ze voor
verschillende leerplanbeschrijvingen ook gebruikt kunnen worden. Hierbij gaat
hier niet alleen om opsommingen van inhouden, maar zijn ook de hiërarchie van
begrippen, vakoverstijgende begrippen en algemene vakvaardigheden benoemd. In
het volgende figuur zijn de basisbegrippen weergegeven.
Leerplankundige samenhang
Op termijn zal het onderwijsbegrippenkader ook de leerplankundige samenhang moeten ondersteunen. Hierbij gaat het dan ook om leerplanelementen zoals in tabel beschreven staan.
Tabel 1 Leerplanelementen
Leerplanelementen
|
Kernvraag
|
Visie
|
Waartoe leren zij?
|
Doelen
|
Waarheen leren zij?
|
Inhoud
|
Wat leren zij?
|
Leeractiviteiten
|
Hoe leren zij?
|
Rol leraar
|
Hoe is rol van leraar bij hun leren?
|
Materialen en bronnen
|
Waarmee leren zij?
|
Groeperingsvorm
|
Met wie leren zij?
|
Locatie
|
Waar leren zij?
|
Tijd
|
Wanneer leren zij?
|
Toetsing
|
Hoe wordt hun leren getoetst?
|
In onderstaand figuur worden de relaties aangegeven tussen de leerplanelementen. het figuur geeft aan dat alle elementen aan elkaar gerelateerd zijn en daarmee afhankelijk van elkaar zijn.
 |
| Curriculair Spinnenweb |
