Definitie, opbouw, functie, gebruikerscontext, doelgroep en leerplanelementen
Arrangementen hebben een aantal specifieke kenmerken als het gaat om opbouw, gebruikscontext en doelgroep. Deze kenmerken zijn direct gerelateerd aan de functie van een arrangement. In de volgende paragrafen wordt ingegaan op de definitie van arrangeren en worden de kenmerken van arrangementen verder omschreven.
De definitie concentreert zich op doelen en leermiddelen, en gaat in het tweede deel uitdrukkelijk in op de variëteit in toepassingen en context. Dit geeft ook meteen aan dat bij het ontwerpen van arrangementen goed moet worden geïnventariseerd welke keuzes er gemaakt worden als het gaat om de functie, gebruikscontext, doelgroep en implicaties voor de verschillende leerplanelementen van het arrangement. Arrangementen zijn uitwerkingen van leerlijnen en daardoor direct gekoppeld aan het leerplan.
Definitie van arrangeren
Een definitie formuleren die tegemoet komt aan de grote variëteit van toepassingen is niet eenvoudig. Om in toekomstige ontwikkelingen rondom arrangeren een eenduidig begrippenkader aan te geven heeft SLO een definitie van arrangementen geformuleerd op basis van bestaande arrangementen en discussie met inhoudsdeskundigen op het gebied van leerplanontwikkeling, uitgeverijen en vakverenigingen. De definitie die door SLO (SLO, 2009[1], Strijker, 2010[2]) gebruikt wordt luidt:
Arrangeren is het beredeneerd selecteren en combineren van leermiddelen voor onderwijs.
Een aanscherping op de definitie is door SLO geformuleerd in 2011 (Ekens[3]):
Arrangeren is het beredeneerd selecteren, combineren en bewerken van leermiddelen voor onderwijsdoeleinden.
Voor professionalisering van docenten (SLO, 2010[4]) rondom arrangeren wordt verder ingegaan op de leerplankenmerken zoals Thijs en Van den Akker (2009[5]) hebben geformuleerd.
Leerlijnen kunnen als uitgangspunt worden gebruikt om leerarrangementen samen te stellen. Leerlijnen zijn door SLO (2010[6]) gedefinieerd als:
Een leerlijn is een beredeneerde opbouw van tussendoelen en inhouden, leidend naar een einddoel. Afhankelijk van de precieze functie, gebruikscontext en doelgroep variëren leerlijnen in de mate waarin implicaties voor verschillende leerplanelementen zijn uitgewerkt.
(Leer)arrangementen op basis van leerlijnen kunnen vervolgens gedefinieerd worden als:
Een (leer)arrangement is een beredeneerde opbouw van leermiddelen, leidend naar een tussendoel of einddoel. Afhankelijk van de precieze functie, gebruikscontext en doelgroep variëren leerlijnen in de mate waarin implicaties voor verschillende leerplanelementen zijn uitgewerkt.
Arrangeren is het maken van (leer)arrangementen. In een verkorte vorm ook weer te geven als:
Een arrangement is een doelgerichte selectie van leermiddelen om onderwijs vorm te geven.
Leermiddelen zijn hier alle materialen (book of non-book) die bedoeld zijn om het onderwijsleerproces vorm te geven of te ondersteunen (SLO, 2009[7]).
Figuur 1 geeft weer hoe leermiddelen gekoppeld kunnen worden aan leerlijnen om zo arrangementen te maken.
Figuur Arrangementen op basis van een leerlijn
De definitie concentreert zich op doelen en leermiddelen, en gaat in het tweede deel uitdrukkelijk in op de variëteit in toepassingen en context. Dit geeft ook meteen aan dat bij het ontwerpen van arrangementen goed moet worden geïnventariseerd welke keuzes er gemaakt worden als het gaat om de functie, gebruikscontext, doelgroep en implicaties voor de verschillende leerplanelementen van het arrangement. Arrangementen zijn uitwerkingen van leerlijnen en daardoor direct gekoppeld aan het leerplan.
Voorbeelden en achtergrondinformatie
Referenties
- Blockhuis, C., De Boer, W., & Ten Voorde, M. (2009). Leermiddelenmonitor 09/10. Gebruiken, ontwikkelen en delen van leermiddelen 09/10. Enschede: Stichting Leerplanontwikkeling.
- Strijker, A. (2010). Leerlijnen en vocabulaires in de praktijk. Enschede: Stichting Leerplanontwikkeling.
- Ekens, T. (2011) Wat heeft de docent nodig. 12-18 september. p40-41.
- SLO (2010). Cursus Curriclumontwerp. Verkregen op 26 september 2011 van
Reference Link - Thijs, A., & Van den Akker, J. (2010). Leerplan in ontwikkeling. Enschede: Stichting Leerplanontwikkeling.
- SLO (2010) Nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling. Verkregen 12 april 2010 van http://www.slo.nl.
- SLO (2009) Leermiddelenplein. Verkregen op 12 april 2010 van http://leermiddelenplein.slo.nl
- Trimbos, B., & Ten Voorde, M.(2010). Arrangeren digitaal leermateriaal. Enschede: Stichting Leerplanontwikkeling.
